\”Ben\” dili, kişinin o anda karşılaştığı durum veya davranış karşısında, kişisel tepkisini duygu ve düşüncelerle açıklayan bir ifade tarzıdır. Duygu ve düşüncelerimizi içtenlikle ifade etmemizdir. Başkalarıyla ilgili değerlendirme ve yorumlarımızı değil, kendi duygu ve yaşantılarımızı açıklarlar. \”Ben\” mesajını duyan kişi, karşısındakine ne hissettirdiğini öğrenir ve eğer bu olumsuz bir duyguysa, kendi isteğiyle davranışını değiştirir ya da değiştirmez. Yani davranışının sorumluluğu tümüyle kendine aittir. Suçlama olmadığı için \”Ben\” mesajı ile gönderilen iletiler, genellikle gönüllü bir farklı davranma çabasına zemin hazırlayabilir. \”Ben\” dilinin en önemli yararı ise, karşımızdaki kişiye \”Ben böyle hissediyorum ama bu davranışın herkese böyle hissettirmeyebilir\” anlamını içeren bir ileti gönderildiğinden, onun suçlanmadan kendini gözden geçirmesine olanak tanımasıdır. Ben odaklı Ben dili sağlıklı bir iletişim oluşturur.
\”Sen\” mesajı ise iletişimi engeller. Sen mesajı, Sen dilidir ve genellikle kızgınlık ifadesi için kullanılır. Sen Mesajları, hakkınızda bir ileti göndermez, odak hep karşınızdaki kişidir. \”Ben\” mesajı gönderen kişi, kendi hakkında yaptığı değerlendirmeyi karşısındaki kişiyle paylaşmak isteğindedir. \”Ben\” mesajları karşınızdaki kişiyi suçlayıcı ifadelerden arınmış ve tümüyle kendi duygu ve düşüncelerinizi içerdiğinden, İletişimin olumlu sürmesine yardımcı olabilir. Kızgınlık hissettiğiniz durumlarda, bunu \”Ben\” mesajı ile İletmeniz, karşınızdakinin savunmaya geçmesini, öfkeyle karşılık vermesini, kendini kıstırılmış hissetmesini, suçlanmasını ve konuşmaktan kaçınmasını engelleyebilir. Size sözle saldırılmadığı sürece, rahatsızlığını ve kızgınlığını dile getiren biriyle anlaşmak mümkündür. Ne dersiniz?
Aslına bakarsanız Ben dili, iletişimin temelidir.
Cümlelere aşağıdaki gibi başlamak yerine:
- Yapmalısın
- Yapman gerek
- Yapmak zorundasın vb.
Şöyle başlayabilirsiniz cümlelere:
- İhtiyacım var
- Rica ediyorum
- Hissediyorum vb.
“Sen” ile başlayan cümleler karşınızdakinin hızla savunmaya geçmesine neden olur. Malum en iyi savunma da karşı saldırıdır. Elbette ki konuşmada kullanılan tonlamadır iletişimde belirleyici olan, ama “Sen” riskli bir sözcüktür, hızla tepki oluşturur.
Ben dili çatışmalarda sağlıklı iletişmenin en iyi yoludur. Sen dili ile karşınızdakini suçlayıp neyi yanlış yaptığını vurgularken Ben dili duygu ve düşüncelerinizin sorumluluğunu alır.
“Böyle davrandığında kendimi önemsenmemiş hissediyorum.” ile “Sen bana kendimi kötü hissettiriyorsun.” arasındaki fark size ne ifade ediyor?
Ya da “Eve devamlı geç geldiğinde, ben kendimi önemsenmiyor hissediyorum.” ile “Neden asla zamanında eve gelmiyorsun? İfadelerinin oluşturduğu etki ne kadar farklı, değil mi?
Sen dili:
1. Suçlayıcıdır.
2. Davranıştan çok kişiliğe yöneliktir.
3. Kişiye anlaşılmadığını hissettirir.
4.Yeniden konuşma isteğini engeller.
5. Neye kızıldığının anlaşılmasına izin vermez.
6. Kişiyi incitir, kırar.
7. Kişinin savunmaya geçmesine neden olur.
Ben dili:
1.Savunmaya itmez.
2. Suçluluk hissettirmez.
3.Duygunun nedeni anlaşıldığı için iletişim sağlıklı olur.
4. Ben iletisi alan kişi başkalarını düşünmeyi de öğrenir.
5.Yakınlaşmayı sağlar.
6. Anlaşmazlıkları azaltır.
7. Konuşan kişiyi rahatlatır.
Ev işleri, öncelikler, para bir evlilik içinde genel olarak tartışma yaratan konulardır. Elbette ki bir evlilik ilişkisinde her konuda aynı fikirde olmayacaksınız. Her ilişkide olduğu gibi özellikle de evlilikteki iletişimde üslup çok önemlidir. Kendinizi ifade ederken seçtiğiniz kelimeler partnerinizin sizinle diyaloğunu, ilişkinizin nasıl gelişeceğini belirler.
Bazen tüm iyi niyetinizle söyledikleriniz bile sevdiğinizi kıracak bir tartışmaya, hatta kavgaya dönüşebilir. Bunun nedeni birçok ilişkide partnerlerin “sen dili” kullanmasıdır.
“Sen” ile başlayıp biten cümleler karşınızdaki kişinin bir durumdan sorumlu olduğunu ima eder, duygulardan bahsetmez daha çok konuştuğumuz kişiyi suçlar, itham eder, yargılar. Bu ifade biçimi doğal olarak partnerinizin savunmaya geçmesine, gerilmesine neden olur. “Sen dili” kullanarak partnerinizle huzurlu, barışçıl bir iletişim oluşturamazsınız.
Oysa “Ben dili” partnerinizi suçlamak yerine, düşündüklerinizin, hissettiklerinizin sorumluluğunu almanızı sağlar. Ben dili ile iletişim kurarken yine de özgüvenli bir şekilde savınızı dile getirebilirsiniz, ama düşmanca olmayan, saldırmayan bir iletişim dili seçmiş olursunuz. Kendinize ve partnerinize şefkatle ulaşırsınız bu sayede.
Bir ilişkiyi şekillendiren iletişimdir. Doğru iletişim ilişkinizin sağlıklı ilerlemesini sağlar. Haydi gelin Sen ile başlayan cümlelerinizi Ben ile başlayan cümlelere çevirelim.
Dr.phil. R. Meltem KAVCAR SIRMALI
5 Şubat 2020